دتکتورهای دودی یکی از انواع متنوع دتکتورها و حسگرهای امنیتی ساختمانها و انبارها و فضاهای مختلف داخلی و خارجی است. کی از انواع دتکتورهای دودی، نوع یونیزاسیون یا به بیان سادهتر یونی میباشد که عملکرد خاص خود را دارد
دتکتور دود یونیزاسیون به زبان ساده:
این نوع از دتکتور که با عنوان Ionization Smoke Detector شناخته میشود، بر پایهی هوای یونیزه شده بین دو صفحه کار میکند.
بین دو صفحه یا دو الکترود، هوای یونیزه شده قرار دارد. یعنی از این هوا، جریان مختصری عبور میکند. وقتی دود وارد محفظه دتکتور و این دو صفحه میشود، میزان جریان عبوری کاهش پیدا میکند. این اتفاق برای دتکتور به معنای وجود دود در ساختمان است.
دتکتور دود یونیزاسیون یکی از نوعهای مختلف دتکتورهای دود است و برای شناسایی حضور دود در محیط استفاده میشود. این نوع دتکتور دود بر اساس اصول شیمیایی و فیزیکی کار میکند. عملکرد آن به صورت زیر است:
منبع جریان: دتکتور دود یونیزاسیون دارای یک منبع جریان الکتریکی (معمولاً باتری) است که به یک سیم نیمه هادی ویژه وصل میشود.
ساختار داخلی: در داخل دتکتور دود یونیزاسیون، دو الکترود
(یک الکترود مثبت و یک الکترود منفی) قرار دارند. بین این دو الکترود، یک محیطی به
نام گاز یونیزاسیون (معمولاً هلیم یا نیتروژن) وجود دارد.
وقوع یونیزاسیون: هنگامی که دود یا ذرات کوچک موجود در هوا وارد واحد دتکتور میشوند، ذرات از طریق تصادفی با ذرات گاز یونیزاسیون برخورد میکنند. این برخوردها باعث ایجاد یونها و الکترونها در گاز میشود.
تغییر جریان: زمانی که یونها و الکترونها تشکیل میدهند، آنها به دلیل بارهای الکتریکی مختلف به هم جذب میشوند. این باعث تغییر جریان الکتریکی میشود.
تشخیص دود: واحد الکترونیکی دتکتور دود مسئول نظارت بر جریان الکتریکی است. اگر جریان الکتریکی از حالت عادی (پسزمینه) به صورت قابل ملاحظهای تغییر پیدا کند (به عنوان نتیجه تشکیل یونها توسط دود)، واحد الکترونیکی به عنوان حالت هشدار دود تفسیر میکند.
هشدار: در صورتی که دتکتور دود یونیزاسیون شناسایی کند که
جریان الکتریکی تغییر پیدا کرده است (به علت حضور دود)، آنگاه دتکتور هشدار داده و
اعلام میکند که دود در محیط وجود دارد.
محیطهای خشک و سرد: دتکتورهای دود یونیزاسیون عموماً در شرایط دمایی کمتر بهتر عمل میکنند. بنابراین، برای محیطهای خشک و سرد مانند انبارها، اتاقهای سردخانه و محیطهای مشابه مناسباند.
محیطهای کمرطوبت: این دتکتورها برای محیطهای با رطوبت کمتر مناسب هستند، بنابراین در محیطهای خشک و کمرطوبت مفید میباشند.
منازل و آپارتمانها: در منازل و آپارتمانها نیز میتوان
از دتکتورهای دود یونیزاسیون استفاده کرد، به شرطی که مواد یونیزه حاضر در
دتکتورها از نوعی که در آن منطقه مجاز است استفاده شوند.
محیطهای آزمایشگاهی و تحقیقاتی: در برخی موارد، دتکتورهای دود یونیزاسیون برای شناسایی دودها در محیطهای آزمایشگاهی و تحقیقاتی مورد استفاده قرار میگیرند.
همچنین باید مطمئن شوید که محیط استفاده از دتکتور دود یونیزاسیون
به نظرات و ضوابط قوانین محلی و ملی مرتبط با ایمنی آتشسوزی مطابقت داشته باشد.
دتکتورهای دود یونیزاسیون به دلیل حساسیت به دودهای سبک
بسیار کارآمد هستند. با این حال، آنها ممکن است به تشخیص دودهای سنگینتر حساسیت
کمتری داشته باشند. همچنین، از نظر ایمنی و بهداشت، دتکتورهای دود یونیزاسیون ممکن
است منتشر کننده یونهای منفی باشند که در برخی موارد ممکن است مشکلاتی ایجاد
کنند. به همین دلیل، دتکتورهای دود یونیزاسیون به تدریج با دتکتورهای دود دیگر
(مانند دتکتورهای دود نشانگر نوری) جایگزین شدهاند.
حساسیت به دودهای ریز: دتکتور دود یونیزاسیون بسیار حساس به دودهای با قطر ملوکولی کوچک است. این به این معنی است که حتی در مواردی که دود بسیار کم و سبک تولید میشود (مانند در آتشسوزیهای اولیه)، دتکتور قادر به شناسایی آن خواهد بود.
پاسخ سریع: به دلیل حساسیت بالا، دتکتور دود یونیزاسیون به صورت سریع و موثر به حضور دود واکنش میدهد و هشدار میدهد.
قیمت مقرون به صرفه: این نوع دتکتورها معمولاً با قیمت مناسبتری در دسترس هستند و برخی از مدلها بسیار ارزانتر از سایر تکنولوژیهای دتکتور دود میباشند.
استفاده آسان: نصب و راهاندازی دتکتور دود یونیزاسیون بسیار آسان است و نیاز به تنظیمات پیچیده ندارد.
کارکرد در شرایط مختلف: این نوع دتکتورها در شرایط مختلف محیطی (مانند دما و رطوبت) عملکرد میکنند و معمولاً مقاومت خوبی دارند.
با این وجود، همچنان مهم است که در نظر داشته باشید که
دتکتورهای دود یونیزاسیون نیازمند دقت در مکانگذاری و نصب هستند تا به عملکرد بهینه
دست یابند. همچنین، بهتر است با دتکتورهای دود دیگر (مانند دتکتورهای دود نشانگر
نوری) ترکیب شوند تا امکان تشخیص دودها و خطرات مختلف را فراهم کنند.
حساسیت متفاوت دودهای سنگین: دتکتور دود یونیزاسیون ممکن است نسبت به دودهای سنگین حساسیت کمتری داشته باشند و در تشخیص دود، دچاز خطا شوند.
تولید یونهای منفی: دتکتورهای دود یونیزاسیون در حین عملکرد یونهای منفی تولید میکنند. این یونها ممکن است در محیط اطراف منتشر شوند که ممکن است برخی افراد حساس به این نوع یونها باشند.
نیاز به تغییر باتری: بسیاری از دتکتورهای دود یونیزاسیون نیاز به باتری دارند و باتریها باید به طور دورهای تعویض شوند.
استفاده از مواد رادیواکتیو: برخی دتکتورهای دود یونیزاسیون از مواد رادیواکتیو برای ایجاد یونها استفاده میکنند. این مواد ممکن است به عنوان مواد خطرناک در نظر گرفته شوند.
عمر محدود: برخی از دتکتورهای دود یونیزاسیون دارای عمر محدود هستند و پس از گذشت مدت زمان مشخصی باید تعویض شوند.
عدم تشخیص گازها و بخارات: دتکتورهای دود یونیزاسیون تنها
برای شناسایی حضور دود کاربرد دارند و قادر به تشخیص گازها و بخارات مضر نیستند.
با توجه به این معایب، توصیه میشود که به جای استفاده انحصاری از دتکتورهای دود یونیزاسیون، از ترکیب مختلف دتکتورهای دود (شامل دتکتورهای دود یونیزاسیون و دتکتورهای دود نشانگر نوری) استفاده شود تا امکان تشخیص بهتر و دقیقتر برای خطرات مختلف فراهم شود.
دیدگاهها
مشاور در زمینه تجهیزات ایمنی ساختمان